Türkiye’ye Çin’den ithalat yapmak, doğru ürün kategorisini seçmekten GTİP kodu tespitine, CIF maliyet hesabından gümrük vergileri ve zorunlu belgelere kadar uçtan uca planlama gerektirir. Bu rehberde; akıllı telefon, bilgisayar ve küçük ev aletleri gibi elektrik-elektronik, pompa–kompresör–valf gibi genel sanayi makineleri, demir-çelik, organik kimyasallar ve plastik ham maddeleri dahil olmak üzere en çok ithal edilen kalemleri; deniz, hava ve demir yolu seçeneklerine göre kargo sürelerini; konteyner ithalatının adımlarını ve CIF → vergi → KDV/ÖTV hesap mantığını net bir akışla anlatıyoruz. Ayrıca ticari fatura, konşimento/airway bill, menşe şahadetnamesi, BİLGE üzerinden gümrük beyannamesi, CE/TSE gibi belgelerde sık yapılan hataları ve tedarikçi doğrulama, numune/kalite kontrol, teslim şekilleri (Incoterms) ve sigorta gibi risk azaltıcı yöntemleri pratik kontrol listeleriyle özetliyoruz. Süreç boyunca strateji, mevzuat uyumu ve maliyet optimizasyonu için Pars İthalat olarak doğru GTİP ve maliyetlendirme kurgusu konusunda danışmanlık veriyoruz; böylece kârlılığı düşüren sürprizleri en baştan yönetebilir, sürdürülebilir bir ithalat operasyonu kurabilirsiniz.
Çin’den Ne Getirilir? Popüler ve Karlı Ürün Kategorileri
1. Elektrik-Elektronik ve Telekomünikasyon Ürünleri
Akıllı Telefonlar ve Aksesuarları
Akıllı telefon ithalatında BTK/IMEI kayıt süreçleri, CE/RED uygunluğu, garanti–servis ağı ve marka fikri mülkiyeti kritik risklerdir. Ticari ölçekte telefon getirmek karmaşık olduğundan çoğu ithalatçı aksesuar tarafında (kablo, adaptör, kılıf, cam koruyucu, powerbank, TWS kulaklık) daha ölçeklenebilir ve mevzuat açısından yönetilebilir bir model kurar.
Dikkat: Powerbank ve piller için UN38.3, MSDS, RoHS ve lityum-iyon taşıma kuralları (IATA/IMDG) gerekir. E-ticaret için paketleme kalitesi, varyant yönetimi ve seri numarası/lot takibi iade oranını düşürür.
Bilgisayarlar, Tabletler ve Çevre Birimleri
Klavye–mouse, SSD/RAM, monitör, yazıcı ve ağ cihazları gibi ürünlerde CE (EMC/LVD), RoHS, WEEE yükümlülükleri ve marka/garanti stratejisi belirleyicidir. OEM/white-label tedarik ile kendi markanızı konumlandırabilir; ürün sayfasında teknik ölçütleri (örn. M.2/PCIe sürümü, okuma-yazma, tepki süresi, panel tipi) netleştirerek iade riskini minimize edebilirsiniz.
Küçük Ev Aletleri ve Tüketici Elektroniği
Robot süpürge, airfryer, kettle, saç bakım cihazları gibi ürünlerde EMC/LVD, ErP (enerji), fiş tipi/gerilim uyumu (TR: 230V–50Hz, Schuko) ve 2 yıl yasal garanti süreçleri dikkate alınmalı. Yedek parça–servis organizasyonu olmadan ölçek büyütmek zordur; kutu üstü TR etiketleme, kullanım kılavuzu ve güvenlik uyarıları denetimde ilk bakılan konulardır.
Elektronik Bileşenler ve Aydınlatma Cihazları
LED ampul/şerit, driver, güç kaynağı, sensör ve kartlar, güvenlik kamerası ve ekipmanları; hem nihai satışta hem de montaj sanayinde talep görür. Fotobiyolojik güvenlik, IP sınıfı, ısı yönetimi, CRI/lumen deklarasyonu gibi teknik standartlar ve RoHS/CE belgeleri şarttır. Bileşenlerde MOQ ve parti-içi kalite dalgalanması riskine karşı pre-shipment inspection ve AQL planı kurun.
2. Makine ve Mekanik Cihazlar
Genel Sanayi Makineleri (Pompalar, Kompresörler, Valfler)
Sürekli talebi olan endüstriyel ürünlerdir. Makine Direktifi (CE), Basınçlı Ekipmanlar (PED), AT uygunluk beyanı ve test raporları talep edin. Yedek parça listesi, bakım kılavuzu ve servis SLA olmadan teklif vermeyin. Teslimde genellikle FOB/CIF ve denizyolu tercih edilir; yükleme öncesi fabrika kabul testi (FAT) maliyeti düşürür.
İnşaat ve Madencilik Ekipmanları
Ekskavatör ataşmanları, kompaktör, beton ekipmanları gibi ürünlerde güvenlik/etiketleme, emisyon ve operatör koruması öne çıkar. Şantiye koşullarına uygun yedek parça ve sarf planı (hidrolik hortum, segman, bıçak, yağ) stok maliyetini azaltır. İkinci el/yenilenmiş (refurb) ekipmanda belge ve seri no takibi olmazsa gümrükte gecikme yaşanır.
Tarım Makineleri ve Aletleri
Ekim-dikim, ilaçlama, hasat ataşmanları ve küçük ölçekli makinelerde CE, kullanım güvenliği ve dayanıklılık kritik. Tedarikçi seçerken saha referansı ve en az bir sezonluk pilot kullanım isteyin; paslanma/kaplama kalitesi ile şanzıman-rulman standardı toplam sahip olma maliyetini belirler.
Özel Amaçlı Makineler (Tekstil, Plastik, Metal İşleme)
Enjeksiyon, ekstrüder, CNC, lazer kesim, paketleme hatları yüksek katma değerli ithalat kalemleridir. Kurulum/komisyoning, operatör eğitimi, kalıp/fixture tedariki ve yazılım lisansları “gizli maliyet” oluşturur. Elektrik panosu standartları, güvenlik kafesleri ve acil durdurma sistemleri denetimde kontrol edilir. Basit bir ROI modeli (kapasite × katkı marjı − bakım/enerji) karar desteği sağlar.
3. Üretim Girdileri: Demir-Çelik, Plastik ve Kimyasallar
Demir ve Çelik Ürünleri
Yassı sac, rulo, profil ve alaşımlar; otomotiv-beyaz eşya-inşaat için omurgadır. Mill Test Certificate (EN 10204 3.1), kimyasal-mekanik değerler ve yüzey sınıfı (örn. galvaniz/soğuk haddelenmiş) teklifin ayrılmaz parçası olmalı. Ağırlık/yoğunluk kaynaklı navlun optimizasyonu için yükleme planı ve bağlama/şim talimatları hazırlayın.
Organik Kimyasallar
Çözücüler, monomerler, katkılar vb. ürünlerde MSDS, sınıflandırma/etiketleme (CLP), ambalajın UN uygunluğu ve depolama kuralları zorunlu. Bazı kalemlerde izin/ön bildirim süreçleri bulunur; GTİP doğru seçilmezse gümrükte gecikme ve ek vergi doğabilir. Numune ile kıyas analizi (COA) şart.
Plastik Ham Maddeleri ve Mamulleri
PP, PE, PET, ABS granül; film, levha ve enjeksiyonluk hammadde Türkiye’de yüksek talep görür. MFI/IZOD/yoğunluk/nem parametrelerini sözleşmeye yazın. Nem duyarlı ürünlerde kurutma ve nem bariyerli ambalaj, konteyner içi desiccant ve datalogger ile doğrulanmalıdır.
4. Diğer Popüler Tüketim Malları
Tekstil Ürünleri ve Sentetik İplikler
Sentetik filament iplikler, kumaş ve hazır giyim rekabetçidir. Azo boyar madde kısıtları, etiketleme (kompozisyon/beden/bakım), RoHS/REACH benzeri uyum ve marka-model IP kontrolleri yapılmalı. En sağlıklı strateji özel marka (private label) ve sürdürülebilir sertifikalar (örn. OEKO-TEX) ile ayrışmaktır.
Otomotiv Parçaları ve Aksesuarları
Balata, filtre, amortisör, gövde parçaları, jant ve multimedya üniteleri yüksek talebe sahip. ECE/E-mark, TSE ve tedarikçi tarafında IATF 16949 güvence kriteridir. Uyumlu araç listesi (fitment) ve şasi/OEM eşlemesi olmadan iade oranı artar; paketlemede darbe/oksit önlemleri şarttır.
Oyuncaklar, Mobilya ve Ayakkabı
Oyuncakta EN 71, kimya ve mekanik testleri; mobilyada E1/E0 formaldehit, devrilme/yangın; ayakkabıda malzeme etiketleme ve numara standardı aranır. Bu kategorilerde IP ihlali ve denetim riski yüksektir; sertifika ve test raporlarını sevk öncesi doğrulayın.
Not: Geniş ürün portföyü planlayan işletmeler için kategori bazlı uygunluk/etiketleme şablonları oluşturmak denetim ve iadeleri dramatik boyutta azaltır. Gerekirse Pars İthalat olarak, kategori-özel kontrol listeleri ve tedarikçi denetimleri konusunda süreci uçtan uca kurgulayabiliriz.
Çin’den Türkiye’ye Kargo Kaç Günde Gelir? Lojistik Süreçleri
Deniz Yolu Taşımacılığı ve Transit Süreleri
Denizyolu, büyük hacimli ve düşük birim maliyetli ithalat için en rasyonel seçenektir. Toplam süre; gemi programı, aktarma (transshipment), sezon, liman yoğunluğu ve gümrük/ordino süreçlerine göre değişir. Genel pratikte kapıdan kapıya akış ≈ 25–40 gün bandındadır.
Limanlara Göre Ortalama Konteyner Varış Süreleri (Örn: Şanghay, Shenzhen)
- Şanghay → İstanbul/Ambarlı (FCL, direkt/1 aktarma): ~28–35 gün (deniz süresi); kapıdan kapıya 30–40 gün
- Shenzhen/Yantian → İstanbul/Ambarlı: ~27–33 gün (deniz); kapıdan kapıya 29–38 gün
- Ningbo/Beilun → İzmir/Aliağa & Mersin: ~30–38 gün (deniz); kapıdan kapıya 32–42 gün
- Qingdao/Tianjin → İstanbul/Ambarlı: ~30–40 gün (deniz); kapıdan kapıya 32–45 gün
İpucu: Konteyner tipi (20’/40’/HC), Incoterms (FOB/CIF/CFR), cut-off saatleri, VGM bildirimi ve free time (demuraj & ardiye) süreleri toplam maliyet/süreyi doğrudan etkiler. Pars İthalat, rota/aktarma ve free time pazarlığında optimizasyon sağlayarak gecikme riskini azaltır.
Hava Yolu ve Demir Yolu (Kuşak ve Yol Girişimi) Alternatifleri
- Havayolu (genellikle 100–5.000 kg arası, yüksek değerli ürünler): Uçuş süresi 1–2 gün; konsolidasyon, handling ve gümrük işlemleri dahil 3–7 gün tipiktir. Lityum pil içeren ürünlerde IATA kuralları ve tehlikeli madde sınıflandırması zorunludur.
- Demiryolu (Çin–Orta Koridor–BTK hattı): Konsolidasyon ve sınır geçişleriyle birlikte ≈ 12–20 gün. Hacim orta, hız orta; birim maliyet denizden yüksek, havadan düşüktür. Elektronik, tekstil ve bazı makine aksamları için lead time kısaltmada etkilidir.
Çin’den Konteyner Mal Getirmek: Maliyet ve Süreç Yönetimi
Konteyner İthalatı Süreci Adım Adım
Güvenilir Tedarikçi Bulma ve Ürün Seçimi
- Tedarikçi doğrulama: Firma kayıtları, fabrika denetimi, pre-shipment inspection (AQL), referanslar.
- Numune & teknik şartname: Test raporları (CE/EMC/LVD, RoHS, UN38.3 vb.), COA/MSDS, çizim ve toleranslar.
- Sözleşme & Incoterms: Fiyat, teslim şekli (FOB/CIF/CFR/EXW), kalite kabul kriterleri, gecikme cezaları, garanti & yedek parça.
GTİP Kodu Tespiti ve Vergi Oranlarının Belirlenmesi
- Ürünün GTİP’i; gümrük vergisi, KKDF, gözetim/denetim, izin ve standart yükümlülüklerini belirler.
- Yanlış GTİP; ek vergi/ceza ve gümrükte bekleme doğurur. Teknik doküman + numune üzerinden tespit yapın.
Lojistik Firması ile Anlaşma ve Nakliye Planlaması
- Booking (gemi/hat), cut-off ve ETD/ETA doğrulaması.
- Sigorta (Institute Cargo Clauses A önerilir), VGM bildirimi, konteyner yükleme planı (ağırlık dağılımı/bağlama talimatı).
- Konşimento (B/L) düzeni, ordino, varış limanı free time (demuraj/ardiye) pazarlığı.
- Türkiye tarafında gümrük müşaviri ile evrak eşleştirmesi ve BİLGE sistemi hazırlığı.
Maliyet Hesaplaması: CIF Değeri ve Gümrük Vergileri
CIF (Maliyet, Sigorta, Navlun) Değeri Nedir?
- FOB: Fabrika/liman çıkış fiyatı + yükleme masrafları
- CFR: FOB + navlun
- CIF: CFR + sigorta (asgari %110 değerle önerilir)
Türkiye’de ana vergilendirme matrahı çoğu üründe CIF üzerinden yapılır.
Gümrük Vergisi, KDV ve ÖTV Oranları
Genel formül (özet):
- Gümrük Vergisi = CIF × Vergi Oranı
- Diğer Vergi/Resimler (varsa: ÖTV, ilave gümrük vergisi, fonlar)
- KDV Matrahı = CIF + Gümrük Vergisi + (varsa) ÖTV + diğer masraflar
- KDV = KDV Matrahı × %20 (genel oran)
Mini örnek:
- CIF = 10.000 $, Gümrük vergisi %10, ÖTV 0
- GV = 1.000 $ → KDV matrahı = 11.000 $ → KDV = 2.200 $
- Toplam vergiler = 3.200 $ (GV + KDV)
Not: Bazı ürünlerde ÖTV, ilave gümrük vergisi veya gözetim farkları olabilir. Pars İthalat, GTİP’e özel tam maliyet tablosu oluşturarak sürprizleri en başta görünür kılar.
Çin’den İthalat Yapmak İçin Gerekli Belgeler
Gümrükleme Sürecinde Olmazsa Olmaz Evraklar
Ticari Fatura (Commercial Invoice)
- Satıcı, alıcı, Incoterms, ürün açıklaması (Türkçe karşılığıyla), birim/ toplam fiyat, para birimi, menşe, HS/GTİP referansı, ambalaj ölçüleri.
- Fatura ile B/L, packing list ve beyanname kalemlerinin birebir tutarlılığı şarttır.
Taşıma Belgesi (Konşimento veya Hava Yolu Taşıma Senedi)
- Okyanus Konşimentosu (B/L) veya Air Waybill (AWB) malın taşıma sözleşmesini ve mülkiyet devrini temsil eder.
- Orijinal/telex release seçenekleri; banka akreditifi varsa L/C şartlarıyla uyum aranır.
Menşe Şahadetnamesi (Certificate of Origin)
- Malın Çin menşeli olduğunu gösterir; ilgili ticaret/oda onaylı.
- Bazı ürünlerde ilave vergi veya ticaret savunma önlemleri menşeye bağlıdır.
Gümrük Beyannamesi (BİLGE Sistemi Üzerinden)
- Yetkilendirilmiş gümrük müşaviri tarafından elektronik verilir.
- Beyan–ekler (fatura, B/L, packing list, menşe, uygunluk/test raporları) dijital dosyalanır; 5 yıl saklama yükümlülüğü vardır.
Uygunluk Belgeleri (CE, TSE vb.)
- Ürün grubuna göre CE (EMC/LVD/RED/MDD vb.), RoHS, ErP, TSE, E-mark, EN 71, MSDS/UN (kimya/pil) gerekebilir.
- Etiketleme (TR kullanıcı kılavuzu, gerilim, seri/model, ithalatçı bilgisi) denetimde ilk bakılan kalemdir.
- Önceden numune testleri ve modül uygunluk (A, B, C…) planı zaman ve maliyet kazandırır. Gerekirse Pars İthalat, laboratuvar süreci ve etiketleme kontrol listelerini standartlaştırabilir.
